Opony motocyklowe - kilka słów o tym, jak ocenić ich stan, jak dobrać odpowiednie

Chyba nie trzeba tłumaczyć żadnemu motocykliście, że jazda jednośladem potrafi dać wiele frajdy, przynieść poczucie wolności i wiele innych ciekawych doznań. Żeby tak się jednak stało, należy zadbać o kilka ważnych rzeczy, w tym o bezpieczeństwo. Opony Twojego jednośladu to jeden z ważniejszych elementów i jedyny łącznik z nawierzchnią w trakcie jazdy. Od ich kondycji zależy nawet Twoje życie. Oto kilka słów o tym, jak powinieneś dobrać opony do swojego motocykla, kiedy powinieneś je wymieniać oraz jak należy o nie dbać.

Oznaki konieczności wymiany ogumienia – jak sprawdzić stan opon

Zakup motocykla jest niezwykle ekscytującym momentem. Chyba każdy zaczyna wówczas puszczać nieco wodze fantazji, rozmyślając o tym, jak wspaniale będzie już niedługo móc pojeździć nowym nabytkiem, odwiedzić nowe miejsca, wybrać się na zlot lub tor, żeby sprawdzić swoje umiejętności i osiągi nowej maszyny.

Pamiętaj jednak, żeby ta wizja oraz inne walory motocykla nie przysłoniły Ci do końca paru dość istotnych aspektów. Jednym z nich są opony. Bez względu na to, czy kupujesz motocykl, czy też w Twoim garażu gości już jednoślad, warto, byś nawet teraz skontrolował stan obecnego na nim ogumienia. W końcu, chyba chcesz być gotowym na nadchodzący sezon i czuć się bezpiecznie? Tak, chodzi o Twoje bezpieczeństwo i bezpieczeństwo Twoich ewentualnych pasażerów oraz pozostałych uczestników ruchu.
By ocenić stan opon na jednośladzie, nie potrzebujesz zbytnio władać specjalistycznymi narzędziami. Owszem, jeżeli będziesz chciał znać dokładną grubość bieżnika, niezbędny będzie miernik, ale i bez tego jesteś w stanie stwierdzić, w jakim stanie są Twoje opony.

Zacznij od bieżnika, jego stan będziesz mógł ocenić, zwracając uwagę na dwa istotne punkty kontrolne na oponie. Takie punkty powinny znajdować się na środku opony oraz bliżej jej brzegu. To charakterystyczne zgrubienia umieszczone w wycięciach, często oznaczone również na rancie opony strzałką. Strzałka ma wskazywać wysokość, na której powinieneś szukać punktów kontrolnych. Zrównanie się tych punktów umieszczonych w bieżniku z resztą opony, która ma styczność z nawierzchnią, oznacza że opona jest zużyta. Wystarczy, że taki stan wystąpi tylko na jednym punkcie kontrolnym. Jeżeli nie uda Ci się zlokalizować tych punktów w bieżniku, wnioski mogą być tylko dwa: opona nadaje się bezapelacyjnie do wymiany ze względu na stan zużycia, ponieważ jest doszczętnie zużyta lub – jeżeli bieżnik jest wyraźnie w dobrej kondycji, a nie ma na oponie punktów kontrolnych – nie jest to opona, którą możesz użytkować w ruchu drogowym. Opony posiadające homologację, mają opisane wcześniej punkty kontrolne. Na tych bez homologacji, przeznaczonych do jazdy wyczynowej, takich punktów raczej ciężko szukać.

Źródło: pixabay.com

Poruszanie się na takim ogumieniu może się wiązać dla Ciebie z dwiema konsekwencjami. Pierwszą i najbardziej oczywistą będzie zabranie dowodu rejestracyjnego przez Policję przy najbliższej kontroli oraz brak możliwości zaliczenia badania technicznego. Drugą i znacznie bardziej bolesną konsekwencją może być utrata przyczepności i w rezultacie doprowadzenie do upadku.
Mogłoby się wydawać, że grubość bieżnika to wszystko, ale tak nie jest. Liczy się też sposób jego wytarcia. Po tym, jak wytarty jest bieżnik można wywnioskować wiele, chociażby na temat stylu jazdy właściciela. Mogłoby się wydawać, że opony zużyte bardziej na środku, to tylko oznaka tego, że jeżdżono motocyklem dynamicznie, ale na pewno nie po torze, bo boki są zachowane w świetnym stanie. Może być to prawdą, ale co ważniejsze, taka opona ma już znacząco zaburzony kształt, co może wpływać znowu na sposób prowadzenia motocykla. Ta przypadłość dotyczy głównie opon na tył.

Kolejną rzeczą, którą będziesz mógł zweryfikować "rzucając jedynie okiem" na oponę, są wszelkiego rodzaju pęknięcia. Jeżeli znajdziesz ich dużo wewnątrz bieżnika i na rancie opony, to znaczy, że z taką oponą będzie się trzeba prawdopodobnie pożegnać. Takie pęknięcia to nic innego, jak oznaka starzenia się materiału, złej konserwacji i przechowywania. Warto to jednak ustalić na podstawie wieku opony.

Sprawdź też, czy opona nie jest wyząbkowana. Jak możesz to zrobić? Czasami nierówności widać na oponie gołym okiem. Możesz dostrzec dołeczki przy bieżniku lub zadziory. Jeżeli jednak tego nie widać, możesz "pogłaskać" oponę. Nierówności, które wyczujesz pod ręką będą oznaką wyząbkowania ogumienia. Z przodu może się to objawiać biciem kierownicy podczas jazdy po dobrym asfalcie i gdy puścisz kierownicę (oczywiście, taki test zalecamy tylko, jeżeli masz opanowaną jazdę bez trzymanki). Wyząbkowanie opon będzie wpływać na właściwości jezdne i może doprowadzić nawet do zjawiska shimmy, które najczęściej kończy się potocznie zwanym szlifem.

Prócz powyższych kwestii, zwróć jeszcze uwagę na to, czy opona nie nosi śladów napraw po przebiciu i czy nie ma pęcherzy. Ostatnim punktem będzie szczelność opony. Możesz ją sprawdzić, spryskując koła i felgi motocykla mieszanką wody z płynem do naczyń ze zwykłego atomizera. Nie wahaj się tego zrobić nawet podczas zakupu motocykla. Dzięki temu zabiegowi, będziesz w stanie zaobserwować nie tylko stan ogumienia i jego szczelność, ale również kondycję felg w motocyklu. Niestety, czasami ubytek ciśnienia w oponie, to nie tylko kwestia niesprawnej maszynki, ale możliwy problem z oponą lub nawet z felgą. Praktyki sprzedających motocykle bywają rozmaite – niekiedy "bezwypadkowa" maszyna, może okazać pięknie naprawionym jednośladem. Pojawiające się bąbelki i piana na oponie lub feldze mówią jednoznacznie, że opona jest dziurawa lub felga była „konkretnie” spawana i motocykl miał wypadek.

Jeżeli wszystkie powyższe problemy nie znalazły miejsca na oponach Twojego motocykla, warto sprawdzić jeszcze jedną rzecz – wiek opony.

Źródło: pixabay.com

Czy wiek opony ma znaczenie i ją dyskwalifikuje?

Brak jakichkolwiek pęknięć, wyszczerbień, wyząbkowań, znaków naprawy, uciekającego powietrza oraz dobry stan bieżnika będą świadczyły o tym, że opona jest nadal zdatna do użycia. Tylko czy jest ona w dalszym ciągu pełnowartościowa?

Niestety, sam wygląd opony nie powie nam, czy jej właściwości materiałowe będą w dalszym ciągu zachowane. Naturalnie, jeżeli na oponie nie widać gęsto zasianych drobnych pęknięć i nie jest zdarta lub nierówno wytarta, możesz odnieść wrażenie, że nie należy do leciwych. Sęk w tym, że tak, jak bardzo szybko można pozbawić nową oponę bieżnika, tak równie szybko opona może zyskać wspomniane pęknięcia lub nabyć je dopiero po bardzo długim czasie. To tak naprawdę kwestia użytkowania motocykla, stylu jazdy, czy przechowywania motocykla, chociażby w mało nasłonecznionych miejscach. Dlatego, nawet jeżeli opony nie są zdarte, naprawiane, popękane, nie mają pęcherzy i wyglądają bardzo ładnie, to na koniec warto sprawdzić ich wiek.

Wiek opony sprawdzisz bardzo szybko, przez znalezienie numeru DOT na rancie. Numer DOT składa się zazwyczaj z 4 cyfr, ale opony z ubiegłego stulecia będą opatrzone 3 cyfrowym DOT-em. Przykładowo, DOT 156 oznacza, że rok produkcji opony to 1996, a dokładnie została wyprodukowana w 15 tygodniu 1996 roku. DOT 3808 będzie oznaczał z kolei 38 tydzień roku 2008. Tłumacząc krótko, pierwsze dwie cyfry odpowiadają za tydzień produkcji, a ostatnie dwie za rok. Przy oznaczeniu trzycyfrowym, będzie podobnie, jednak tam za rok odpowiada ostatnia cyfra. Niestety, opony do motocykli z takimi datami produkcji nadają się obecnie bardziej do utylizacji niż jazdy i to szczególnie, jeżeli chodzi o motocykle. Wszystko dlatego, że – o ile opona roczna lub trzyletnia nie będzie się różniła właściwościami materiału, z którego została wyprodukowana – o tyle znacznie starsze opony nie będą miały zachowanych swoich właściwości. Całości dopełnia jeszcze fakt, że jak donoszą niemieccy badacze, opony w pojazdach, które są używane rzadko lub sezonowo, są bardziej podatne na uszkodzenia w skutek "zmęczenia" materiału.

Bez względu na to, czy Twój jednoślad to skuter, turystyk, enduro czy też sportowa maszyna, tylko posiadanie opon w dobrym stanie i nie starszych niż 10-letnie, może dawać Ci pewność ich bezawaryjności na odpowiednim poziomie. Jeżeli przykładowo, na swoim motocyklu masz opony 13 letnie, to w najlepszym wypadku przeleżały one 5 lat na magazynie, a pozostałe 8 były użytkowane. Według norm producentów, do sprzedaży – jako nowe – dopuszczane są opony, które nie leżały na magazynie dłużej niż 5 lat i pod warunkiem, że były magazynowane w ciemnym pomieszczeniu oraz niewystawiane na działanie wysokich zmian temperatur. Tylko przy zachowaniu odpowiednich warunków, opona – według zaleceń producenta – nie powinna stracić na swoich właściwościach przez 5 lat. Dlatego, bez względu na to, czy będziesz kupować opony tak rozpoznawalnych producentów, jak Michelin, Dunlop, Metzeler, Pirelli, czy też wybierzesz produkt niszowej marki, ważne jest abyś skontrolował datę produkcji i wybrał produkt najświeższy. Nie ma również znaczenia to, czy będzie to opona na przód, czy na tył, czy będzie wyposażona w bieżnik sportowy, czy bieżnik kostka na błoto. Nieistotny jest też model opony, czy będzie to diablo, pilot czy angel, a także czy będzie wymagana do niej dętka lub będzie bezdętkowa. W każdym przypadku panuje ta sama reguła – aby wybierać jak najświeższe opony ze względu na zachowanie właściwości materiału. Czasami warto zapłacić nieco więcej i nabyć świeższą oponę niż taką, która leżała długo w magazynie.

Podsumowując kwestię stanu opony i jej wieku – wiek nie przekreśla opony, ważniejszy od niego jest jej stan. Musisz pamiętać jedynie, że opony starsze niż 10-letnie zdecydowanie będą odbiegały właściwościami materiałowymi do opon 2-letnich. Dlatego istotne jest sprawdzanie stanu opon przy zakupie, który może stanowić podstawę do negocjacji ceny.

Źródło: pixabay.com

Czym kierować się, wybierając opony? Jakie wybrać?

Nad tym, jakie opony powinno dobierać się do konkretnego modelu motocykla pracują nie tylko sami producenci motocykli, ale również producenci takich marek, jak Dunlop, Metzeler, Michelin, czy Pirelli. To właśnie oni tworzą rozmaite modele, jak np. diablo, angel, czy pilot i typy opon, które sprawdzają się w różnych warunkach, są przystosowane tylko do jazdy sportowej, użytkowania na zróżnicowanych nawierzchniach lub wyposażone w bieżnik kostka i dostosowane do użytku wyłącznie na błoto.
Prawda w tej materii jest taka, że nawet, jeżeli zakupisz opony do swojego enduro o zastosowaniu ogólnym, to nie spodziewaj się spektakularnych właściwości jezdnych w terenie oraz na asfalcie. Owszem, będą one wygodne w użytkowaniu na asfalcie, dadzą lepsze prowadzenie oraz przyczepność, jak również nie będą się szybko zużywać i hałasować. Niestety jednak, w błocie nie sprawdzą się tak, jak kostka, która będzie odpowiednia też na piaszczyste i kamieniste szlaki. Problem w tym, że jazda po asfalcie nie będzie już dostarczała takich walorów, jak ta na oponach szosowo-terenowych.

Podobnie rzecz ma się przy oponach do motocykli sportowo-turystycznych. Możesz wybrać zestaw opon, który będzie nadawał się bardziej do sportowej jazdy, ale ich miękka mieszanka, która zapewni lepsze trzymanie, nie będzie tak wytrzymała i trwała, jak opony uniwersalne z przeznaczeniem do turystycznej jazdy. Każdy typ opony sprawdza się najlepiej w środowisku i warunkach, do którego został przeznaczony oraz na motocyklu, do którego przewidział je sam producent maszyny. Dlatego, kiedy będziesz zastanawiał się nad zmianą opon na nowe, pomyśl, jak użytkujesz motocykl i czego oczekujesz od nowego ogumienia.
Odrzuć też wszelkiego rodzaju pomysły o kombinowaniu z rozmiarem, ponieważ nie jest to najlepszy pomysł. Jak już wcześniej napisaliśmy, producenci prowadzą związane z tym badania i testy, dlatego najlepiej będzie, jeżeli zostaniesz przy pierwotnym rozmiarze opon, ponieważ zachowując oryginalne parametry rozmiarowe, nie wpłyniesz w negatywny sposób na właściwości jezdne maszyny. Jeżeli pierwotnie producent przewidział dla Twojego motocykla opony o rozmiarze 160/60, a Ty postanowiłeś zamienić je na 180/55, możesz pogorszyć jego właściwości jezdne.

Abyś samodzielnie mógł zamówić nowe opony, niezbędna będzie umiejętność rozszyfrowania znaków widocznych na ściance bocznej. To nic trudnego. Wystarczy, że wczytasz się w ten ciąg i – z naszą pomocą – rozszyfrujesz zapisaną tam łamigłówkę. Przede wszystkim, opony możesz podzielić ze względu na swoją konstrukcję. Jeżeli na oponie znajdziesz symbol „-” np. 110/90-18, najprawdopodobniej jeździsz chopperem lub enduro i posiadasz opony diagonalne. Jeżeli na Twojej oponie znajdziesz taką kombinację: 150/80VB17, a w zasadzie symbol „B”, masz do czynienia z oponami diagonalnymi opasanymi. Ostatnim typem opon, są opony radialne, które są przeznaczone do szybkich i ciężkich motocykli. Przykładowym oznaczeniem może być tutaj 180/55/ZR17, a najważniejszy symbol to litera „R”. Teraz skup się uważnie. Na podstawie tego oznaczenia: 160/60ZR17 69W dowiesz się, co oznaczają poszczególne liczby i litery:

• 160 – pierwsza liczba to oznaczenie szerokości opony, która wynosi 160 mm;
• 60 – druga liczba po znaku „/” to oznaczenie profilu opony, który jest liczony procentowo z wartości podanej wyżej (60 procent z 160 mm daje 96 mm wysokości);
• ZR – pierwsze litery po liczbach to oznaczenie literowe odpowiadające za informację o maksymalnej prędkości, z którą można się poruszać na tych oponach z pełnym obciążeniem. W tym wypadku ZR = 240 km/h. Oznaczenie VR = 210 km/h;
• 17 – następnie występujące liczby to wartość średnicy wyrażonej w calach;
• 69 – ostatnie liczby to indeks nośności informujący o maksymalnym dopuszczalnym obciążeniu opony. W tym przypadku wynosi ona 325 kg;
• W – ostatnia litera w całej układance odpowiada za tak zwany speed index – informacja o maksymalnej prędkości opony. Dla W = 270 km/h, S = 180 km/h, T = 190 km/h, H = 210 km/h, V = 240 km/h.  

Dzięki tym wskazówkom, bez problemu dokonasz samodzielnego zakupu opon do swojej maszyny.

Źródło: pixabay.com

O czym jeszcze warto pamiętać?

Przede wszystkim musisz pamiętać o tym, że opony, to jak już wcześniej wspomnieliśmy, jedyny łącznik między motocyklem a nawierzchnią. Są niezwykle istotne i ważne dla Twojego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa pozostałych użytkowników ruchu (w tym Twojego pasażera). Pamiętaj, że minimalna wartość bieżnika w oponie nie powinna wynosić mniej niż 1,6 mm dla motocykli i 1 mm dla skuterów.

Ważne jest też, abyś pamiętał o regularnej kontroli ogumienia – tym bardziej, jeżeli jeździsz sporadycznie. Takie czynności możesz wykonywać bezpośrednio przed jazdą lub podczas mycia swojej maszyny. Wtedy bez problemu zaobserwujesz, czy nie uchodzi gdzieś powietrze, czy opona nie zmieniła swojego kształtu lub czy przypadkiem nie pojawiły się na oponach dziwne odkształcenia albo ubytki.

Dobrą praktyką jest też kontrolowanie stanu ciśnienia w oponach przed jazdą. W zasadzie powinna być to praktyka obowiązkowa. Powinno mieć to miejsce wtedy, kiedy motocykl użytkujesz rzadko lub przed dłuższą wyprawą i oczywiście regularnie, przy częstym użytkowaniu. Wiąże się to z faktem, że na ciśnienie powietrza w ogumieniu ma wpływ temperatura na zewnątrz. Zbyt niskie lub wysokie ciśnienie w oponach będzie wpływało na pogorszenie właściwości jezdnych oraz na np. nierównomierne zużywanie się opony. W konsekwencji, zbyt wysokie ciśnienie może przekładać się na inną pracę zawieszenia. Niedopilnowanie prawidłowego poziomu ciśnienia może być też przyczyną powstania wcześniej wspomnianego zjawiska shimmy.

Przedostatnią i niemal oczywistą rzeczą, którą warto zapamiętać jest fakt, że opony motocyklowe najlepiej kupować ze sprawdzonego i pewnego źródła. Nie warto nabywać tanich chińskich zamienników. Lepiej, abyś przeznaczył na ten cel większy budżet i cieszył się jazdą na bezpiecznych i dobrych „gumach”. Gdy już takie zakupisz, nie zapomnij ich dotrzeć. Producenci opon w procesie ich wytwarzania stosują specjalne środki, które pozwalają na łatwiejsze odklejenie opony od prasy wulkanizacyjnej. Dlatego dla swojego bezpieczeństwa, zachowaj szczególną ostrożność podczas jazdy przez pierwsze 150 km.